Terapia poznawczo-behawioralna. Gdzie jesteśmy i dokąd to może pójść?
Eduardo Keegan
Osiągnięcia terapii poznawczo-behawioralnej są znaczące, ale stoi przed nią nadal wiele ważnych wyzwań. Wydaje się, że dekada istotnych debat filozoficznych i technicznych dobiegła końca, otwierając nowy, obiecujący etap w tej dziedzinie. Celem tej konferencji jest przedstawienie oraz ocena nurtów składających się na terapię poznawczo-behawioralną i głównych wyzwań, z jakimi próbują się zmierzyć.
Primum non nocere (pomiędzy ortodoksją i dryfowaniem w terapii)
Agnieszka Popiel, Ewa Pragłowska
Podczas wykładu powrócimy do kwestii podstawowych (co sprawia że czujemy się terapeutami poznawczo-behawioralnymi i co definiuje tę psychoterapię), a także tych o których mówi się rzadko i niezbyt chętnie - o efektach ubocznych i szkodliwości psychoterapii. Kryzysy, w tym humanitarne sprzyjają działaniom spontanicznym. Wojna podważa wiele przekonań. Dlatego myślą przewodnią wykładu będzie też to: jak osobom w sytuacji kryzysu zapewnić możliwie najlepszą terapię - zgodną ze współczesną wiedzą, potrzebami pacjenta i doświadczeniem terapeuty.
Konsekwencje emocjonalne stresu pandemii: znaczenie aktywnych i unikowych poznawczych strategii regulacji emocji
Bogdan Zawadzki
Zagrożenia związane z pandemią COVID19 uzasadniały podjęcie badań nad emocjonalnymi konsekwencjami doświadczanego stresu. Podstawowa hipoteza badania COVID-STRES dotyczyła oczekiwania, że negatywny stan emocjonalny (nasilenie objawów lęku, depresji i stresu) zależy od ekspozycji na stresory (wielowymiarowe i zależne m.in. od wykonywanego zawodu, itp.) i cech osobowości (zwłaszcza neurotyczności), ale w głównej mierze od unikowych i aktywnych strategii regulacji emocji (przy wpływie specyficznych stresorów związanych z zagrożeniem utraty zdrowia/życia na objawy lęku, doświadczeń straty, np. zasobów materialno-ekonomicznych czy ograniczeń związanych z izolacją na objawy depresji oraz pogarszających się warunków życia rodzin na objawy stresu). Badanie obejmowało dwie fale pandemii: wiosenno–letnią oraz jesienno–zimową w latach 2020–2021. Zastosowano między innymi standardowe narzędzia do pomiaru cech osobowości (IPIP-BFM-20), nasilenia objawów lęku, depresji i stresu (DASS-21) oraz autorską listę stresorów związanych z pandemią (wszystkie narzędzia w wersji online). W badaniu wzięło udział N = 2106 osób w wieku 18–82 lata (1691 kobiet oraz 415 mężczyzn), przy czym w okresie wiosenno–letnim uczestniczyły 1562 osoby, a 544 – w jesienno–zimowej fazie pandemii. Badania wykazały, że nasilenie negatywnych reakcji emocjonalnych było faktycznie związane ze stresorami pandemicznymi, cechami osobowości (neurotycznością) oraz aktywnymi i unikowymi poznawczymi strategiami regulacji emocji (oraz interakcjami tych zmiennych). Badanie wykazało też silny wpływ strategii ucieczkowych na negatywne stany emocjonalne w pandemii oraz dość słaby wpływ strategii aktywnych. W prezentacji dyskutowane są implikacje uzyskanych wyników badawczych, dotyczące: (1) wpływu strategii aktywnych na negatywne emocje - czy wyłącznie na pozytywne stany emocjonalne? (2) prostoliniowość czy krzywoliniowość związku między częstością stosowania strategii unikowych i zwłaszcza strategii aktywnych z negatywnymi stanami emocjonalnymi? oraz (3) oczekiwań dla zmian w terapii - co wskaźnikiem zdrowienia po terapii - wzrost częstości stosowania strategii aktywnych i zmniejszenie unikowych czy też brak stosowania jakichkolwiek strategii (obserwowane u osób, które nie wykazują objawów zaburzeń emocjonalnych albo nie doświadczają silnego nasilenia stresorów)?
Nowe wzorce zachowań seksualnych: wyzwania dla specjalistów zdrowia psychicznego
Evie Kirana
W ciągu 20 lat pracy klinicznej poświęconej leczeniu problemów seksuologicznych byłam świadkiem zmian w trudnościach, jakie wnoszą moi pacjenci. Ten wykład opiera się na sześciu obserwacjach klinicznych, które mogą stanowić obecnie wyzwanie dla terapeutów:1) Nastąpił znaczny wzrost liczby mężczyzn wymagających leczenia opóźnionego wytrysku, przy czym problem występuje podczas seksu partnerskiego, ale nie podczas masturbacji. 2) Młodzi mężczyźni często doświadczają obaw związanych z używaniem pornografii i zwykle wykazują zwiększony wstyd seksualny. Obawy te zwykle dotyczą tego, czy są uzależnieni, czy nie i jak mogą się powstrzymać.3) W dzisiejszych czasach coraz więcej par chce doświadczać dobrowolnych związków niemonogamicznych. Innymi słowy, pary proszą o terapię par, aby utrzymać intymną relację, która seksualnie lub emocjonalnie nie jest relacją “na wyłączność”.4) Często, szukający pomocy homoseksualni mężczyźni, doświadczają trudności i przeszkód w budowaniu intymnych relacji. Może to być wiązane jest z tłumieniem, zaprzeczeniem i wstydem związanym z ich wewnętrznym światem. Dodatkową trudność dotyczącą tego zagadnienia może stanowić wzrastająca liczba powierzchownych kontaktów w świecie wirtualnym.5) Pary często skarżą się na negatywny wpływ mediów społecznościowych na ich związek i życie seksualne. Technologia wydaje się być zintegrowana z systemami rodzinnymi, w których zaczyna powoli odgrywać główną rolę.6) Ponieważ seks pod wpływem środków psychoaktywnych (chem sex) staje się rozwijającym fenomenem, stale rośnie liczba pacjentów zgłaszających się do klinik psychoseksualnych z nadzieją rozwinięcia umiejętności “trzeźwego seksu”.Powyższe obserwacje zostaną omówione na podstawie doniesień z badań naukowych i praktyki klinicznej. Podkreślone zostaną implikacje tych obserwacji dla praktyki klinicznej.
Dysforia i niezgodność płciowa – czyli co każdy klinicysta powinien wiedzieć
Bartosz Grabski
Spojrzenie na różnorodność płciową ulegało w ostatnich kilkunastu latach paradygmatycznej zmianie. Transpłciowość (sensu largo) rozumiana jako stan rozbieżności pomiędzy odczuwaną przynależnością płciową (tożsamością płciową) a tzw. płcią przypisaną przestała być postrzegana jako patologia psychiatryczna. Równocześnie w związku z faktem, że istotny odsetek osób transpłciowych, jak i niebinarnych doświadcza uporczywego dyskomfortu lub cierpienia związanego z tą rozbieżnością zaczęto posługiwać się pojęciem do tego cierpienia się odnoszącym – dysforią płciową. Redukcja lub eliminacja doświadczanej dysforii płciowej wraz z poprawą jakości życia i adaptacji społecznej są też uznawane obecnie za główny cel wielomodalnego leczenia. W jego skład wchodzą zarówno metody farmakologiczne (hormonalne interwencje afirmujące płeć), chirurgiczne, jak i psychospołeczne. Jeśli chodzi o te ostatnie, szczególne znaczenie przypada psychoedukacji. Niektóre osoby transpłciowe potrzebować mogą także systematycznej pomocy psychoterapeutycznej. Może być ona związana z doświadczaną dysforią, ale też obejmować inne problemy, takie jak stres mniejszościowy czy zaburzenia psychiczne. Opracowano zarówno światowe (World Professional Association for Transgender Health), jak i polskie (Polskie Towarzystwo Seksuologiczne) standardy i rekomendacje dotyczące zasad prowadzenie procesu diagnostycznego i terapeutycznego u dorosłych osób transpłciowych i niebinarnych. Wykład przybliży tę tematykę.
Czy bólu można się oduczyć? Od badań eksperymentalnych do terapii bólu
Przemysław Bąbel
Coraz więcej badań dowodzi, że podstawowe procesy uczenia się, tj. warunkowanie klasyczne, warunkowanie sprawcze i uczenie się przez obserwację mogą wpływać na doświadczenie ból. Okazuje się, że procesy te odpowiadają nie tylko za powstawanie i nasilanie się bólu, ale również za przechodzenie bólu ostrego w przewlekły. Z drugiej strony, te same podstawowe procesy uczenia się leżą u podłoża osłabiania i ustępowania bólu. Zatem wiedza o uczeniowych mechanizmach bólu może mieć kluczowe znaczenie dla terapeutów, ułatwiając im konstruowanie skutecznych oddziaływań. Celem wystąpienia jest podsumowanie aktualnego stanu badań nad uczeniowymi mechanizmami bólu, ze szczególnym uwzględnieniem badań nad osłabiającym i zwiększającym ból działaniem placebo. Ponadto, w ramach wykładu omówione zostaną płynące z tych badan wnioski dla praktyki terapeutycznej.
Psychological Interventions with Children in Disasters
Yona Teichman, Meir Teichman
Po ustąpieniu ostrej fazy dystresu wiele dzieci powraca do normalnego poziomu funkcjonowania i nadal rozwija się w prawidłowy sposób. Jednakże badania wskazują, że niektóre z nich mogą doświadczać problemów w zakresie zdrowia psychicznego i dostosowania. Przedstawimy kontekst, który może prowadzić do problemów ze zdrowiem psychicznym i przystosowaniem, a także czynniki ryzyka i czynniki chroniące. Skoncentrujemy się na interwencjach terapii poznawczo-behawioralnej. W szczególności na integracji terapii poznawczo-behawioralnej i terapii przez zabawę (CBPT) oraz terapii poznawczo-behawioralnej i terapii rodzinnej (FCBT).
Techniki i podejścia terapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu problemów seksualnych.
Evie Kirana
Terapia poznawczo-behawioralna jest najskuteczniejszą psychologiczną terapią dysfunkcji seksualnych. W ciągu ostatnich trzech dekad terapia poznawczo-behawioralna była stosowana głównie w leczeniu dysfunkcji seksualnych mężczyzn i kobiet. W pierwszej części warsztatu zostanie przedstawiony przegląd wyników badań pokazujących rolę czynników poznawczych i behawioralnych w dysfunkcjach seksualnych. Przedstawiona zostanie rola przekonań seksualnych, schematów poznawczych, automatycznych myśli i emocji podczas aktywności seksualnej, a także opisany zostanie oparty na dowodach model poznawczo-emocjonalny P. Nobre. W drugiej części skupimy się na leczeniu psychogennych dysfunkcji seksualnych za pomocą terapii poznawczo-behawioralnej. Przypadek mężczyzny z psychogennymi zaburzeniami erekcji oraz przypadek kobiety o niskim pożądaniu zostaną wykorzystane w celu zilustrowania, w jaki sposób można zastosować terapię poznawczo-behawioralną. Wykorzystanie technik pracy w oparciu o ognisko zmysłowe (sensate focus), technik uważności, restrukturyzacji poznawczej i kontroli bodźców zostanie wyjaśnione na podstawie przypadków klinicznych. Uczestnicy będą mogli zadawać pytania podczas warsztatów.
Celem warsztatów jest:
Działanie w obliczu wojny. Skuteczna pomoc psychoterapeutyczna w sytuacjach ekstremalnych
Michał Kuroń, Paulina Szymanik
24 lutego 2022 roku Federacja Rosyjska rozpoczęła inwazję w Ukrainie. Od tego dnia do Polski przybyło blisko 2,5 mln uchodźców z kraju objętego wojną. Już pierwszego dnia pojawiła się ogromna ilość apeli o wsparcie psychoterapeutyczne zarówno uchodźców jak i bliskich osób pozostających na terenie Ukrainy. Profesjonaliści z zakresu zdrowia psychicznego zostali poddani niełatwej próbie.Z drugiej strony w psychoterapeutach pojawia się chęć niesienia pomocy czasem podyktowana współczuciem, czasem presją społeczną, a niekoniecznie realnym zapotrzebowaniem. Wszystko to podsycane medialnymi obrazami z wojny toczącej się raptem kilkanaście lub kilkadziesiąt kilometrów od naszej granicy powoduje, że nie zawsze wiemy co zrobić. Podczas warsztatu zostaną omówione zagadnienia związane z metodami pracy oraz skutecznymi oddziaływaniami psychoterapeutycznymi w sytuacjach ekstremalnych. Szkolenie wzbogacone będzie o doświadczenia prowadzących pochodzące z bezpośredniej pomocy ukraińskim psychologom i psychiatrom we wprowadzaniu skutecznych form diagnozowania i pomocy osobom po doświadczeniach traumatycznych związanych z wojną.
ADHD u osób dorosłych
Hanna Malinowska Wikaryjczyk, Agnieszka Wroczyńska
W trakcie warsztatu przyjrzymy się sposobowi funkcjonowania dorosłej osoby z ADHD, jak różnicować je z innymi zaburzeniami i jakim narzędziem je diagnozować. Zobaczymy też jaką ekspresję ADHD ma u kobiet. Przyjrzymy się roli języka i jak możemy wspomóc osoby z ADHD mówiąc językiem zasobów. Pokażemy, gdzie szukać dobrych sposobów pracy z tą grupą pacjentów i co terapia CBT ma im do zaproponowania. Przećwiczymy, jak terapeuta może odzyskać kontrolę w relacji z osobą nadpobudliwą i jak poradzić sobie z nadmiarem, nie zawsze zrozumiałych informacji jakie uzyskujemy od pacjenta. Przyjrzymy się roli „samoleczenia” osób z ADHD i jak pomóc im odzyskiwać kontrolę nad ich pobudliwością w zdrowszy sposób. Zdekonstruujemy mit, iż mindfulness nie jest dla osób z ADHD i zobaczymy, jakie sposoby medytacji mogą być pomocne.
Terapia Przebaczenia z Perspektywy CBT – Jak Odpuszczać Urazy: Połącznie ze Zdrowiem Psychicznym i Fizycznym
Andrzej Kuczmierczyk
W ciągu ostatnich dwóch dekad byliśmy świadkami pojawienia się terapii poznawczo-behawioralnej trzeciej fali (CBT) lub, jak niedawno określili to Hayes i Hofmann (2018) – Process Based CBT. Te zmiany doprowadziły do ewolucji takich podejść terapeutycznych w ramach CBT, jak Terapia Uważności, Akceptacji i Zaangażowania (ACT) oraz Terapia Skoncentrowana na Współczuciu (CFT), być może wskazując na potrzebę poszerzenia zakresu praktyki CBT. Coraz więcej dowodów empirycznych pokazuje, że przebaczenie – ogólnie konceptualizowane jako indywidualny, dobrowolny, wewnętrzny proces „puszczania” uczuć i myśli dotyczących urazy, goryczy, złości oraz potrzeby zemsty i odwetu - może mieć korzystny wpływ na 1) zdrowie fizyczne – obniża ciśnienie krwi, obniża poziom cholesterolu, poprawia funkcje odpornościowe, obniża tętno, zmniejsza przewlekły ból, poprawia ogólny stan układu krążenia 2) zdrowie psychiczne – obniża lęk, zmniejsza wrogość, zmniejsza stres, zmniejsza objawy depresji, zmniejsza ryzyko nadużywania alkoholu lub narkotyków, poprawia samoocenę 3) zadowolenie z życia – zdrowsze relacje, lepsze samopoczucie duchowe, poprawa ogólnej jakości życia.
Celem niniejszych warsztatów jest przedstawienie:
1) Definicje przebaczenia – obalanie mitów
2) Etapów przebaczenia m.in. identyfikacja sprawcy i wykroczenia; doświadczanie, przetwarzanie emocji; zrozumienie potrzeby przebaczenia – korzyści przebaczenia, współczucia; wyznaczanie jasnych granic i ochrona siebie; integracja przeszłości i rozpoczęcie odtwarzania przyszłości.
3) Wdrażanie strategii CBT – m.in. poznawczych, behawioralnych, skoncentrowanych na współczuciu, stosowanych w Treningu Wpływu Wybaczania (FIT)Warsztaty będą miały charakter zarówno dydaktyczny, jak i empiryczny.
Interwencja kryzysowa czy psychoterapia? – jak wspierać klienta w kryzysie żałoby oraz utraty zdrowia.
Poznawczo – behawioralne modele pracy
Natalia Liszewska, Agata Kołodziejczyk
Często do gabinetu psychoterapeuty zgłaszają się osoby w kryzysie straty przeżywanej w kontekście utraty zdrowia (np. chorujące onkologicznie) lub osoby, które przeżyły śmierć bliskiej osoby. Podczas warsztatu zastanowimy się jaka forma pomocy psychologicznej - interwencja kryzysowa czy psychoterapia, będzie najbardziej odpowiednia dla danego klienta. Z jednej strony istotne jest wyeliminowanie zjawiska patologizacji żałoby, która stanowi naturalny element życia każdego człowiek, często niewymagający wprowadzenia terapii (Wright, 2012). Z drugiej strony w ICD – 11 w rozdziale „Zaburzenia swoiście związane ze stresem” wydzielone zostało, jako odrębna jednostka diagnostyczna, zaburzenie określane jako „Prolonged grief disorder -PGD”, czyli przedłużająca się żałoba, które zdecydowanie wymaga interwencji psychoterapeutycznej”. Podczas warsztatów zaprezentujemy podstawowe techniki stosowane w ramach interwencji kryzysowej, wspierające osobę w żałobie oraz przedstawimy kierunki pracy psychoterapeutycznej z osobami doświadczającymi PGD oparte na modelu poznawczym dla trwałego PTSD (Ehlers i Clark, 2000). Ponadto, podczas warsztatu zajmiemy się żałobą związana z utratą zdrowia. Z jednej strony wiele badań wskazuje, że interweniowanie zbyt wczesne w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia może nie być skuteczne. Wiąże się to z wciąż badaną hipotezą, że zbyt wczesna terapia zakłóca naturalny proces radzenia sobie, pozbawia poczucia osobistej kontroli nad emocjonalnym powrotem do równowagi po szoku diagnozy (Wessley i in., 2000). Jednakże żałoba, związana z często bezpowrotną utratą zdrowia, a co za tym idzie, możliwością realizacji planów życiowych czy spełniania się w rolach społecznych oraz rozwiązywania kryzysów rozwojowych często wymaga interwencji terapeutycznej. Prawidłowa interwencja w sytuacji choroby onkologicznej wymaga zrozumienia indywidualnych potrzeb pacjenta oraz wyznawanych przez niego wartości. Dobrze jest również rozumieć różne przejawy i poziomy zmagania się z kryzysową sytuacją, wyznaczane przez poszczególne etapy diagnostyki, a później leczenia. W ramach warsztatu uczestnicy dowiedzą się jak weryfikować stereotyp choroby onkologicznej i przekładać go na subiektywny obraz kryzysu każdego pacjenta. Dzięki temu nauczą się jakie narzędzia terapii poznawczo – behawioralnej stosować na poszczególnych etapach leczenia. Podczas warsztatów przekażemy wiedzę z zakresu podtrzymywania w pacjenci nadziei, jak również ułatwiania adaptacji do nowej sytuacji życiowej poprzez zabezpieczenie przestrzeni na przeżycie żałoby po utraconych planach, możliwościach, zdrowiu i in. W trakcie warsztatów przedstawione zostaną przykłady konceptualizacji problemów pacjentów onkologicznych oraz proponowane techniki pomocy pacjentom z uwzględnieniem ich osobistych preferencji. Omówione zostaną elementy protokołów terapeutycznych koncentrujących się na krótkoterminowej pomocy chorującym onkologicznie, skupiające się na pracy z objawami depresyjno – lękowymi oraz bólem (Brothers, 2011; Thorn, 2018; Greer, 2008). Warto zauważyć, iż wątek dotyczący pracy z osobami doświadczającymi kryzysu utraty nie jest zbyt często obecny w klasycznym formacie kursów terapeutycznych, na konferencjach czy w literaturze. I dlatego celem warsztatu jest przedstawienie założeń teoretycznych oraz struktury modułów realizowanych w ramach terapii poznawczej PCG oraz klasycznej CBT dopasowanej do potrzeb pacjentów chorujących onkologicznie.
III fala terapii poznawczo - behawioralnej w leczeniu zespołu stresu pourazowego
Adam Elżanowski
Celem warsztatu jest krótka prezentacja dotychczasowych guidlines w leczeniu zespołu stresu pourazowego oraz krótkie omówienie połączone z praktycznymi ćwiczeniami, dotyczące prężnie rozwijających się terapii tzw. 3 fali terapii poznawczo – behawioralnych: Akceptacji i Zaangażowania, DBT PE, Terapii Schematów. Celem warsztatu jest również zaproszenie do refleksji nad możliwymi ścieżkami dalszego rozwoju terapii poznawczo – behawioralnej w leczeniu zespołu stresu pourazowego oraz ogólnie zaburzeń potraumatycznych.
Skuteczne działanie w stresie – poznawczo-behawioralny program profilaktyki
Agnieszka Popiel, Ewa Pragłowska
Główne wnioski z badań opublikowanych do 2018 r. dotyczących zapobiegania PTSD podkreślają niską skuteczność interwencji zapobiegawczych. Podczas warsztatu omówimy autorski program, którego skuteczność w zapobieganiu PTSD została potwierdzona w grupie strażaków. Po krótkim omówieniu założeń teoretycznych zaprezentujemy wybrane praktyczne aspekty każdego z siedmiu modułów szkolenia wraz z przykładami ćwiczeń interaktywnych. Program szkolenia „Skuteczne działanie w stresie” odnosi się do zidentyfikowanych mechanizmów psychologicznych odpowiedzialnych za powstawanie i utrzymywanie się negatywnych konsekwencji narażenia na stresory traumatyczne, co umożliwia wytrenowanie odpowiednich umiejętności w zakresie regulacji emocji, wpływających na wzrost poczucia własnej skuteczności w konfrontacji z traumą. Bazuje na założeniach współczesnej, opartej na procesach psychologicznych psychoterapii poznawczo-behawioralnej (process- -based CBT). Program szkolenia został opracowany i przebadany w ramach projektu „PTSD: diagnoza, terapia, profilaktyka” (Grant Narodowego Centrum Nauki nr 2012/06/A/HS6/00340 przyznany prof. Bogdanowi Zawadzkiemu).
Tryb Zdrowego Dorosłego w życiu zawodowym terapeuty
Angelika Kleszczewska-Albińska
Tryb Zdrowego Dorosłego odpowiada za podejmowanie z powodzeniem adekwatnych działań w codziennych sytuacjach życiowych. Umożliwia stawianie granic oraz właściwe dbanie o siebie. Pozwala na wyrównaną regulację emocji. Zdrowy Dorosły odpowiada za realistyczne podejście do różnorodnych sytuacji i zrównoważenie potrzeb własnych oraz innych ludzi. Ułatwia dokonywanie stosownych ocen własnych emocji oraz identyfikację innych procesów psychologicznych przebiegających wewnątrz jednostki. Jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania, przyczynia się do zwiększenia dobrostanu i jakości życia. Tryb Zdrowego Dorosłego jest rozwijany u pacjenta w ramach procesu terapeutycznego w terapii schematów. Z kolei terapeucie pomaga w zachowaniu zdrowych granic, podejmowaniu właściwych interwencji uwzględniających poszanowanie potrzeb pacjenta oraz własnych czy realizację zadań związanych z ograniczonym powtórnym rodzicielstwem. Dotychczasowe badania pokazują, że wybór zawodu terapeuty w przypadku części osób zdeterminowany został przez ich własne, przeszłe, skomplikowane doświadczenia systemowe. Oznacza to, że w kontakcie z pacjentami i ich trudnymi doświadczeniami są oni szczególnie narażeni na aktywizację własnych dezadaptacyjnych schematów i pogłębienie doświadczanego stresu. W takiej sytuacji uruchomienie trybu Zdrowego Dorosłego u terapeuty może być utrudnione. W rezultacie może wówczas dojść do obniżenia poczucia empatii wobec pacjenta. Intensyfikacji mogą ulec poczucie izolacji i samotności terapeuty. Możliwe jest też wówczas narastanie problemów interpersonalnych w relacjach terapeuty ze współpracownikami oraz pacjentami. Może także zdarzyć się podjęcie wysiłku w kierunku nadmiernego zaangażowania specjalisty w realizowanie zadań zawodowych. Tym samym, utrudniony dostęp do trybu Zdrowego Dorosłego terapeuty wpływa na obniżenie poczucia dobrostanu i jakości życia samego specjalisty i jednocześnie może skutkować spadkiem efektywności prowadzonego przez niego procesu terapeutycznego. W podręcznikach z zakresu terapii schematu zawartych jest stosunkowo niewiele danych na temat trybu Zdrowego Dorosłego, mimo iż jest on niezwykle istotny dla skuteczności terapii schematu. Proponowany warsztat ma na celu omówienie sposobów wzmacniania trybu Zdrowego Dorosłego u terapeuty. Podczas spotkania uwzględnione zostanie omówienie wagi doświadczanych emocji we wzbudzaniu trybów. Zdefiniowane zostaną kluczowe procesy charakterystyczne dla trybu Zdrowego Dorosłego. Zaprezentowane zostaną techniki służące wzmacnianiu trybu Zdrowego Dorosłego.
Self care psychoterapeuty - zastosowanie technik doświadczeniowych Terapii Schematu
w skutecznym dbaniu o własny dobrostan psychiczny
Aleksandra Defranc
Terapia Schematu, stanowi prężnie rozwijającą się gałąź terapii poznawczo-behawioralnej, która cieszy się coraz większą popularnością dzięki potwierdzonej empirycznie skuteczności. Łącząc elementy terapii poznawczo-behawioralnej, psychodynamicznej, Gestalt i teorii przywiązania, rozwija nowe sposoby pracy terapeutycznej, przydatne w leczeniu najtrudniejszych pacjentów, głównie z rozpoznaniem zaburzeń osobowości. Spośród technik pracy wykorzystywanych w Terapii Schematu najistotniejszą rolę pełnią Techniki Doświadczeniowe, które bazują na uruchomieniu nieadaptacyjnych schematów wraz ze związanymi z nimi funkcjami poznawczymi, emocjami, doznaniami cielesnymi i wspomnieniami. Do tej grupy zalicza się techniki wyobrażeniowe oraz pracę z krzesłami, które mają na celu zmniejszenie cierpienia pacjenta poprzez zaspokajanie jego podstawowych potrzeb emocjonalnych, co za razem wzmacnia Tryb Zdrowego Dorosłego i Szczęśliwego Dziecka i zmniejsza obecność dysfunkcjonalnych Trybów Radzenia Sobie oraz dysfunkcjonalnych Trybów Rodzicielskich. Tryby są to chwilowe stany emocjonalne, które mogą być aktywowane przez wydarzenia codzienne i przez wydarzenia, na które osoba jest nadwrażliwa (tzw. „emocjonalne wyzwalacze”). U pacjentów z zaburzeniami osobowości Tryby Schematu są to sztywne i dotkliwe stany umysłu, które mogą wydawać się oddzielone od reszty ich osobowości i które zarazem powodują cierpienie u bliskich im osób. Proponowany warsztat ma na celu zamodelowanie pracy doświadczeniowej, tak aby terapeuta mógł wykorzystać zaprezentowane techniki w życiu codziennym, dbając o własny dobrostan psychiczno-emocjonalny, oraz w pracy z pacjentami. Główny nacisk zostanie położony na praktyczne aspekty pracy z poszczególnymi trybami, a kwestie teoretyczne zostaną sprowadzone do niezbędnego minimum. Uczestnicy będą mieli możliwość nauczyć się zastosowania podstawowych technik wyobrażeniowych w celu rozpoznania danego Trybu i toważysszącym mu niezaspokojonym potrzebom emocjonalnym, dobrania najlepszej z poznanych technik oraz przećwiczenia w parach większości z omawianych interwencji. Metoda prowadzenia warsztatu: Warsztat będzie miał charakter interaktywny. Część teoretyczna zostanie przedstawiona przy pomocy prezentacji Power Point oraz wyświetlonych krótkich filmików (video), będzie się ona przeplatała z częścią praktyczną (odgrywanie scenek przez prowadzącego i uczestników na forum grupy). Podczas szkolenia przewidziane są także ćwiczenia praktyczne w podgrupach z możliwością pracy z własnymi Trybami.
Cel warsztatu i praktyczne umiejętności, które odbiorcy warsztatu będą mogli zastosować w codziennej praktyce klinicznej:
Wyrozumiałość i troska do siebie jako czynniki wspierające wzmacnianie trybu Zdrowego Dorosłego psychoterapeuty
Arleta Balcerek
Warsztat przygotowany został z myślą o psychoterapeutach, którzy chcieliby wzbudzać w sobie więcej troski o swój ogólny stan psychofizyczny oraz być dla siebie bardziej wyrozumiali, zarówno w pracy, jak i życiu prywatnym. Praca z pacjentem jest źródłem wielu ciężkich emocji, a poza gabinetem świat na każdym kroku stawia kolejne wyzwania. Wzmacnianie w sobie trybu Zdrowego dorosłego pomaga bardziej dbać o siebie, słyszeć i regularnie zaspokajać swoje potrzeby, ale też lepiej modelować zrównoważone postawy życiowe pacjentom. Psychoterapeuta, tak jak każdy, ma prawo do dbałości o swoje zdrowie psychiczne i fizyczne, o czym łatwo zapomnieć, kiedy w gabinecie spotyka się tak wielu potrzebujących opieki i pomocy. Warsztat może być pomocny w obudzeniu w sobie wyrozumiałości dla swoich „nieidealności”, być czasem na kontakt ze swoimi potrzebami i pomóc długofalowo zapobiegać wypaleniu, przez lepsze słuchanie siebie i troszczenie się o siebie na równi z innymi.
Rodzina pacjenta w wieku rozwojowym – z perspektywy poznawczo-behawioralnej
Zespół Centrum Neurorehabilitacji im Z. i J. DziurkowskichBiałek Katarzyna, Kamińska Barbara, Wiklińska Urszula, Musiał Agnieszka, Fulara Marta, Borowiec Dominika, Chaberek Paweł, Olszewska Agata
Rodzina pacjenta w wieku rozwojowym to naturalne środowisko, w którym dziecko lub nastolatek rozwijają swoje umiejętności, kształtują swoje przekonania, testują swoje zachowania. Podstawowe zasady pracy z rodzina, angażowanie rodziców w proces zdrowienia i rozumienia dziecka to jedne z podstawowych umiejętności przydatnych terapeutom poznawczo-behawioralny,. Celem warsztatu będzie przyjrzenie się możliwym sposobom pracy terapeutycznej z zaangażowaniem rodzica jako części procesu terapeutycznego.
Wprowadzenie do dialogu motywującego
Sekcja Dialogu Motywującego PTTPBMałgorzata Adamczyk-Zientara, Anna Derwich,
Iga Jaraczewska - Akademia Motywacji i Edukacji, Beata Kita, Aleksandra Wilkin-Day
Czym jest dialog motywujący?„Dialog motywujący to oparty na współpracy, zorientowany na cel sposób komunikowania się, zwracający szczególną uwagę na język zmiany. Ma on w zamierzeniu umocnić osobistą motywację i zobowiązanie do osiągnięcia konkretnego celu przez wydobycie i zbadanie u osoby jej własnych powodów do zmiany w atmosferze akceptacji i współczucia (troski)” (Miller, Rollnick, 2014).Dlaczego warto łączyć dialog motywujący i terapię poznawczo-behawioralną?Włączenie dialogu motywującego do terapii poznawczo-behawioralnej może poprawiać skuteczność terapii poprzez:
Plan warsztatuWarsztat składa się z trzech części, w trakcie których w formie wykładowo-warsztatowej uczestnicy poznają podstawy dialogu motywującego oraz możliwości jego łączenia z terapią poznawczo-behawioralną:
1. Podstawowe zasady i założenia DM
2. Podstawowe umiejętności (narzędzia) pracy DM
3. Łączenie dialogu motywującego i terapii poznawczo-behawioralnej (zaburzenia lękowe i depresyjne, uzależnienia).
III fala w pracy z perfekcjonizmem
Alicja Rawinis- Tomaszewska
Nadmierne wymagania, samokrytycyzm, poczucie winy, lęk przed popełnianiem błędów, prokrastynacja, samotność, przemęczenie oraz stała presja by być „ najlepszą wersją siebie”. Te pojęcia mogą być Ci znajome, gdy pracujesz z perfekcyjnymi osobami. Być może sam/ sama jako terapeuta stawiasz wobec siebie nadmierne wymagania. Perfekcjonizm to zjawisko, które w imię pozornie dobrych intencji, takich jak rozwój i pracowitość, niesie za sobą wiele kosztów emocjonalnych i zdrowotnych. Dążenie do doskonałości może odbierać satysfakcje z życia, powodować trudności w relacjach oraz w niektórych przypadkach prowadzić do rozwoju lub podtrzymywania zaburzeń.
Podczas warsztatu zobaczymy jak terapie III fali mogą pomóc naszym klientom osiągać założone cele mniejszym kosztem, tak, aby wiedli świadome, wystarczająco dobre życie. Nauczymy się praktycznych umiejętności pomocnych w terapii z perfekcyjnymi osobami. Będziemy pracować w oparciu o własny materiał oraz przygotowany przez prowadzącą.
W pierwszej części warsztatu na podstawie opisu przypadku zobaczymy jak perfekcjonizm może być rozumiany (konceptualizowany) w terapii schematów, terapii ACT, a także w odniesieniu do klasycznego modelu. Następnie poznamy techniki terapeutyczne pomocne w budowaniu gotowości do zmiany. Dowiemy się, jak zidentyfikować koszty perfekcjonizmu i zachęcić klienta do jego ograniczenia na rzecz tworzenia przestrzeni na świadome, zgodne z wartościami życie. W kolejnej części warsztatu korzystając z technik Terapii Schematów zajmiemy się pracą nad nadmiernymi wymaganiami i krytycznym głosem. Na koniec zobaczymy w jaki sposób CFT może być pomocna w budowaniu akceptacji dla niedoskonałego „Ja” oraz w tworzeniu życzliwego, współczującego dialogu wewnętrznego.
W trakcie zajęć uczestnicy będą zachęcani do aktywnej pracy na przygotowanych przez prowadzącą materiałach.Cel warsztatu i praktyczne umiejętności, które odbiorcy warsztatu będą mogli zastosować w codziennej praktyce klinicznej:
Zastosowanie ćwiczeń i metafor w psychoedukacji w terapii poznawczo-behawioralnej
Olga Olszewska
Jak podaje literatura, terapia poznawczo-behawioralna ma charakter edukacyjny – pacjenci uczą się pewnych nowych umiejętności, które mają stosować w realnym życiu. Do realizacji tego celu bardzo ważne jest zrozumienie przez nich modelu poznawczo-behawioralnego – wzajemnej zależności między sferami myślenia, odczuwania i zachowania. Sposób przekazania tej wiedzy powinien być jak najbardziej dostosowany do percepcji odbiorcy. Prowadząca chce zaprezentować szereg autorskich (i nie tylko) metod pracy psychoedukacyjnej, nie opisanych dotychczas w literaturze, z użyciem kreatywnych metod – ćwiczeń, rysunków i metafor. Prezentowane zagadnienia: rola emocji w życiu człowieka, związki między myślami a emocjami, model poznawczy Judith Beck w metaforze ogniska, konstruktywne i niekonstruktywne zachowania, na czym skupiamy uwagę i myśli, terapia poznawczo-behawioralna nie jest nauką „pozytywnego myślenia”, zniekształcenia poznawcze – całość oraz poszczególne rodzaje.Celem warsztatu jest nabycie przez terapeutów nowych praktycznych umiejętności przybliżania pacjentom klasycznego modelu poznawczo-behawioralnego w sposób atrakcyjny dla praktycznie każdego wieku, skuteczny i trwały.
Procesy grupowe w grupowej terapii poznawczo-behawioralnej
Marzenna Kucińska
Prowadzenie grupowej terapii poznawczo-behawioralnej wymaga połączenia kompetencji terapeuty indywidualnego z umiejętnościami tworzenia i prowadzenia grupy. Rolą terapeuty grupowego jest nie tylko ulżenie w cierpieniu jednostki, ale również dostarczenie wspierającego i modelującego zmiany środowiska społecznego. W jaki sposób w krótkim czasie z kilku obcych osób stworzyć zespół współpracujący na rzecz zmiany i zaangażowany w rozwijanie umiejętności radzenia sobie z objawami czy mechanizmami choroby? Wobec dużej liczby badan wskazujących na efektywność terapii grupowej, chciałabym zwrócić uwagę na procesy dynamiki grupowej i procesy zmiany uruchamiane w grupowej terapii poznawczo-behawioralnej, rozwinąć rozumienie ich dynamiki i umiejętność kierowania nimi. Szczególnym rodzajem wyzwania są onlinowe grupy psychoterapeutyczne, które pojawiły się stosunkowo niedawno.
Wszystko, co chcielibyśmy wiedzieć o terapii OCD, ale boimy się zapytać
Hanna Malinowska Wikaryjczyk, Agnieszka Wroczyńska
W naszej praktyce superwizyjnej OCD pojawia się bardzo często jako zaburzenie budzące wiele pytań “technicznych”. Dlatego widzimy dużą potrzebę pochylenia się nad sposobem pracy z pacjentami z OCD. Odpowiemy na najczęściej pojawiające się w trakcie superwizji pytania - to czego nie ma w podręczniku! Omówimy, jak planować i przeprowadzić ekspozycję z powstrzymaniem reakcji, in vivo oraz wyobrażeniową na przykładzie różnych obsesji i kompulsji, które Wam sprawiły trudność w pracy terapeutycznej i przećwiczymy je wspólnie. Pokażemy też w jakich przypadkach planować każdy z rodzajów ekspozycji, a w jakich dana ekspozycja nie będzie pomocna. Oprócz pracy najbardziej znanym protokołem E/PR, zaprezentujemy protokół ACT dla OCD i jego skuteczność w obecnie dostępnych badaniach klinicznych. Pokażemy różnice teoretyczne i podobieństwa pomiędzy tymi dwoma ujęciami i co z ACT może być przydatne dla terapeuty CBT pracującego z osobą z OCD.
Tworzenie solidnych fundamentów klinicznej superwizji
Peter Armstrong, Jacek Legierski, Grzegorz Mączka
Superwizja kliniczna (CSV) jest prawdopodobnie najważniejszym środkiem dla terapeutów do utrzymywania i rozwijania dobrych praktyk w całej ich karierze. Jako taka, superwizja kliniczna stanowi nieocenione środowisko uczenia się, niezależnie od tego, jak doświadczony jest dany terapeuta. Jednakże ten proces uczenia może się rozpocząć i być kontynuowany, tylko wtedy gdy superwizja będzie charakteryzowała się spójnym skupieniem na elementach doświadczenia terapeutycznego. Doświadczenie to jest kluczowe dla udanej i satysfakcjonującej pracy superwizanta. Aby to osiągnąć potrzebne są jasne zasady (powszechnie określane mianem kontraktów) pomiędzy uczestnikami superwizji, regulujących takie kwestie, jak je cele i metody oraz odpowiednie role uczestników. Chociaż kontrakty są zazwyczaj zawierane na początku procesu superwizji, często jednak ich zasady nie są dotrzymywane w miarę jej kontynuacji. Może to wynikać z faktu, że nie zostały w nich zdefiniowane w odpowiedni sposób, a przez to uwzględnione, potrzeby i możliwości bezpośrednich uczestników superwizji (superwizorów i superwizantów) oraz innych osób, których superwizja dotyczy (klientów i często pracodawców terapeutów).W czasie warsztatu omówione zostaną następujące zagadnienia:
Warsztaty obejmą:
Skuteczność technik wyobrażeniowych
Przewodniczący: dr hab. Jarosław Michałowski SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny
Skuteczność techniki wyobrażeniowych w leczeniu lęku przed porażką - porównanie ekspozycji i resrykpcji
Julia Bączek, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, Poznań
Stanisław Karkosz, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, Poznań
Magdalena Pietruch, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Jarosław Michałowski, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, Poznań
Dowody psychofizjologicznych i behawioralnych efektów reskrypcji wyobrażeniowej autobiograficznych wspomnień z dzieciństwa Stanisław Karkosz, Uniwersytet SWPS, Poznań, Polska
Reskrypcja wyobrażeniowa dla osób z ryzykiem zaburzeń odżywiania
Dr Julie Krans, Behavioural Science Institute, Radboud University, Nijmegen, The Netherlands; Pro Persona Overwaal centre for anxiety, OCD and PTSD, Nijmegen, The Netherlands; Behavior, Health and Psychopathology, KU Leuven, Leuven, Belgium
Reskrypcja wyobrażeniowa po doświadczeniu niesprawiedliwości
Charlotte E. Wittekind, Department of Psychology, LMU Munich, Germany
Mario Gollwitzer, Department of Psychology, LMU Munich, Germany
Marlene S. Altenmüller, Department of Psychology, LMU Munich, Germany
Anna E. Kunze, Department of Psychology, LMU Munich, Germany
Mathias Twardawski, Department of Psychology, LMU Munich, Germany
Seksualnośc człowieka: zastosowanie terapii poznawczo-behawioralnych w pomocy różnorodnym grupom pacjentów
Przewodniczący: dr n. med. Bartosz Grabski, FECSM, WPATH-CM, Pracownia Seksuologii Katedry Psychiatrii CM UJ, Poradnia Seksuologiczna Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Anodyspareunia u mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami. Czym jest i jak pomagać?
dr n. med. Bartosz Grabski, FECSM, WPATH-CM, Pracownia Seksuologii Katedry Psychiatrii CM UJ, Poradnia Seksuologiczna Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Zastosowanie terapii poznawczo-behawioralnej i psychoedukacji w pracy z osobami transpłciowymi i niebinarnymi.
Dorota Baran, Poradnia Seksuologiczna Szpital Uniwersytecki w Krakowie
dr n. med. Bartosz Grabski, FECSM, WPATH-CM, Pracownia Seksuologii Katedry Psychiatrii CM UJ, Poradnia Seksuologiczna Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Zastosowanie (użyteczność) terapii dialektyczno-behawioralnej (DBT) w pomocy młodzieży LGBT+.
Bartłomiej Taurogiński, Pracownia Psychologii i Psychoterapii Systemowej, Klinika Psychiatrii i Psychoterapii Dzieci i Młodzieży, Katedra Psychiatrii, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Ambulatorium Terapii Rodzin, Zespół Leczenia Środowiskowego dla Dzieci i Młodzieży, Szpital Uniwersytecki w Krakowie, Fundacja KONTEKST na Rzecz Rozwoju Psychoterapii i Terapii RodzinKaja Wieczorek-Socha, prywatna praktyka psychoterapeutyczna, Fundacja KONTEKST na Rzecz Rozwoju Psychoterapii i Terapii Rodzin
Zastosowanie terapii poznawczo-behawioralnej w pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną przejawiającymi problemowe zachowania seksualne.
dr Izabela Fornalik, Klinika Terapii Poznawczo-Behawioralnej Uniwersytetu SWPS
Zastosowanie terapii poznawczo-behawioralnej w pracy seksuologicznej z pacjentami chorującymi somatycznie
Joanna Marek-Banach, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej
Wojna zmienia (prawie) wszystko. Jak terapeuci poznawczo-behawioralni mogą wesprzeć Ukrainę
Przewodnicząca: Olga Olszewska , szkoła psychoterapii Crescentia
Elastyczność, czujność i morze potrzeb. Obserwacje i przemyślenia w oparciu o pracę z ukraińskimi psychologami i uchodźcami
Olga Olszewska, Szkoła Psychoterapii Crescentia
Stereotyp kobiety, matki i żony w Ukrainie. Wynikające stąd implikacje do interwencji kryzysowej i psychoterapii
dr n. hum. Aleksandra Kozankewycz , Ukraiński Uniwersytet Katolicki we Lwowie
Między interwencją kryzysową a psychoterapią – jak skutecznie wspierać osoby w kryzysie spowodowanym wojną
dr Natalia Liszewska Wydział Psychologii, Uniwersytet SWPS we Wrocławiu
Samoopieka dla „pomagacza”. Jak ujść cało ze wspierania innych?dr n. hum. Oksana Marcyniak – Dorosz, Uniwersytet Narodowy Politechnika Lwowska, Ukraina
1. Terapia Schematów poza schematami, na drodze do świadomej samoopieki w cukrzycy typu 1 – Studium przypadku
Julia Krawczyk , Instytut Psychologii i Kognitywistyki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
dr hab. Michał Ziarko, Instytut Psychologii i Kognitywistyki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
dr Michał Sieński Instytut Psychologii i Kognitywistyki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
2. Przegląd niefarmakologicznych metod leczenia koszmarów sennych ze szczególnym uwzględnieniem techniki świadomego śnienia
Filip Zmysłowski
3. Czatbot terapeutyczny jako narzędzie wspierające terapię poznawczo-behawioralną
Stanisław Karkosz, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny
dr hab. Jarosław Michałowski, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny
Norbert Szczepaniak, Spółka Celowa Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu
Dr Katarzyna Sanna, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny
dr Barbara Konat, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
4. Terapia uzależnień od substancji psychoaktywnych i zaburzeń osobowości z wykorzystaniem podejścia dual focus. Studium przypadku
dr Maria Napierała, Zakład Zdrowia Psychicznego, Katedra Psychiatrii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
5. Terapia schematów w leczeniu pacjentów detencyjnych o antyspołecznej strukturze osobowości. Skuteczność i metody postępowania
Magdalena Oleśniewicz, Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu, Instytut Psychologii
6. Kontekstowe podejście do budowania konceptualizacji w ujęciu poznawczo-behawioralnym
Wojciech Stefaniak, Centrum Terapii Poznawczej I Schematu INTEREGO w Warszawie
Kontakt:
Ul. Chłodna 64 lok.306A
00-872 Warszawa
Tel: (48) 508 964 887
email: konferencja@pttpb.pl
POLSKIE TOWARZYSTWO TERAPII POZNAWCZEJ
I BEHAWIORALNEJ
IM.PROF. ZDZISŁAWA BIZONIA
